„Kiedy oko mówi jedną rzecz, a język inną to praktyczny człowiek polega przede wszystkim na wymowie tego pierwszego”. To zdanie wypowiedziane w XIX wieku przez Ralpha Waldo Emersona pokazuje, jak wielkie znaczenie w komunikacji międzyludzkiej ma mowa niewerbalna. Składają się na nią wszelkie komunikaty, które nie są nadawane przez człowieka za pomocą słów. Okazuje się, że aż 35 procent informacji przekazujemy kanałem niewerbalnym. Wskaźniki niewerbalne obejmują szereg zagadnień: mimikę, pantomimikę, kontakt wzrokowy, dystans, terytorialność, efekt zmiany wielkości źrenicy, ton, tempo i głośność mówienia oraz formację facingową.
Jednak to mimika, czyli ekspresja emocji za pomocą mięśni twarzy jest zwana „koronnym klejnotem komunikacji niewerbalnej”, dlatego też skupię się na niej. Już Darwin twierdził, że mimika jest uniwersalna i ma charakter ewolucyjny. Smutek, radość, złość, zniesmaczenie, strach i zaskoczenie to emocje podstawowe, tzw. wielka szóstka. Są one wyrażane we wszystkich kulturach identycznie. Złość na twarzy Polaka będzie trafnie odczytana w Indiach, Stanach Zjednoczonych, Japonii czy w RPA. Gdybyśmy dotarli teraz przykładowo wraz z podróżniczką Beatą Pawlikowską do jakiegoś plemienia w dżungli amazońskiej, które do tej pory nie miało żadnej styczności ze światem zewnętrznym, to plemię to również prawidłowo odczytałoby emocję Polaka. Skąd o tym wiemy? Otóż potwierdziły to badania w latach siedemdziesiątych. Badacze Ekman i Friesen natrafili w Nowej Gwinei na plemię Fore. Lud ten był niepiśmienny, a jego członkowie nie widzieli dotąd białego człowieka i nie mieli kontaktu z kulturą Zachodu. Mimo to prawidłowo zinterpretowali emocje z przedstawionych im fotografii, co tylko potwierdziło tezę, że poszczególne ekspresje twarzy powiązane są z odpowiednimi emocjami uniwersalnie. Czytaj dalej